Page 79 - Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế - Ứng dụng công nghệ mới trong công trình xanh , lần thứ 8

62 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

I. ĐẶT VẤN ĐỀ của từng yếu tố lên quá trình đó, tuy nhiên phương
pháp này chưa cho thấy sự ảnh hưởng kết hợp giữa
Cây Averrhoa Carambola L. hay thường gọi là các yếu tố đối với biến, và số lượng thí nghiệm sẽ
cây khế, là loại cây ăn trái hay gặp ở các nước nhiệt tăng lên rất nhiều khi các yếu tố tăng lên. Vì vậy, hiện
đới vùng Đông Nam Á, đặc biệt phổ biến ở Việt Nam, nay phương pháp đáp ứng bề mặt, là phương pháp tối
Indonesia, Malaysia, Philippines… Cây khế có chiều ưu hóa cho thấy sự kết hợp giữa các yếu tố đã và đang
cao tối đa khoảng 5 - 12m khi trưởng thành hoàn được sử dụng rộng rãi để thay thế cho phương pháp
toàn. Cây khế có hoa màu đỏ tím nhạt, nhỏ; cánh hoa cổ điển trước đây.
thì có hình vuông. Quả khế khi cắt ngang có hình ngôi
sao năm cánh, vì vậy cây khế có tên tiếng anh là “star Hơn nữa, phương pháp siêu âm đang được dùng
fruit”, chúng có màu xanh khi còn sống và màu vàng rộng rãi trong công nghệ, khoa học, và chiết xuất các
khi chín, quả giòn có vị ngọt, chua và thường là ngọt chất thiên nhiên bằng phương pháp này cũng đang
chua xen lẫn tùy vào giống khế và vùng đất trồng, quả được nghiên cứu rất nhiều.
khế có thể được ăn trực tiếp hoặc thông qua chế biến Vì vậy, trong bài viết này, chúng tôi nghiên cứu
[1, 2]. tối ưu hóa chiết xuất các hợp chất phenolic từ lá khế
Cây khế cũng có nhiều công dụng chữa bệnh, như: bằng phương pháp siêu âm sử dụng Box-Behnken
lá khế được dân gian dùng để chữa một số bệnh ngoài Design.
da, và còn có thể chữa bệnh thấp khớp; quả khế hỗ trợ II. NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
đường tiêu hóa như tác dụng nhuận tràng, chúng còn NGHIÊN CỨU
được sử dụng để hỗ trợ điều trị tiểu đường, huyết áp A. Nguyên liệu và hóa chất
và cảm sốt. Ngoài ra, một số bộ phận khác của cây
khế cũng có công dụng chữa bệnh như: Hoa khế có
thể trị ho, hạt khế được dân gian sử dụng chữa trị hen
suyễn, đau bụng và vàng da. Hơn nữa, kết quả từ một
nghiên cứu của nhóm nghiên cứu trường Đại học Cần
Thơ, lá khế khi chiết trong ethanol có chứa một số
chất như: alkaloid, steroid, đường khử, triterpene, và
các hợp chất phenolic như: flavonoid, saponin và
tannin. Cao chiết lá khế trên khi được thí nghiệm ức Hình 1. Lá khế trước khi thu hoạch
chế biến tính albumine dưới tác dụng của nhiệt cho
thấy cao chiết lá khế có tác dụng kháng viêm, được - Nguyên liệu được sử dụng là lá khế, được thu
cho là tác dụng của các hợp chất phenolic [3]. hoạch vào khoảng tháng 02/2023 (Hình 1). Lá sau khi
hái về có kích thước khác nhau, được phân loại (bỏ
Hợp chất phenolic là một loại hợp chất có trong những lá hư, lá úa vàng, lá còn non, những lá bị dập
thực vật, nó có thể hoạt động như chất kháng oxy hóa, nát) và rửa sạch dưới vòi nước chảy. Sau đó sấy khô
bắt các gốc tự do gây hại cho các tế bào trong cơ thể lá khế bằng phương pháp sấy thăng hoa (Hình 2).
người, từ đó phòng ngừa, giảm nguy cơ mắc một số
bệnh như: ung thư, giảm lão hóa, tiểu đường, bệnh
tim… Phenolic là những hợp chất có chứa các nhóm
hydroxyl gắn trên vòng hydrocarbon thơm. Nhóm hợp
chất phenolic được chia thành nhiều loại như:
flavonoid, polyphenol, lignin… Các hợp chất
phenolic có rất nhiều tác dụng chữa bệnh và hầu hết
đều liên quan đến khả năng chống oxy hóa và kháng
vi sinh vật của chúng.

Những chất có tính kháng khuẩn, tiêu diệt vi Hình 2. Lá khế sau khi được sấy thăng hoa
khuẩn gây dị ứng, ngứa da,… cũng được tìm thấy
trong lá khế, vì vậy lá khế thường được sử dụng hỗ - Hóa chất: thuốc thử Folin-Ciocalteu mua của
trợ chữa một số bệnh ngoài da như: mẩn ngứa, mề hãng Merck, gallic acid của hãng Sigma, Na2CO3
đay. Trong dịch chiết lá khế chứa hàm lượng lớn các được mua từ công ty hóa chất Bắc Giang, và nước cất
hợp chất phenolic như: tannin, flavonoid, acid được cất trực tiếp từ phòng thí nghiệm.
phenolic… Đã có báo cáo xác định một số thành phần B. Phương pháp nghiên cứu
có trong lá khế, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào tối a. Phương pháp sấy thăng hoa
ưu hóa chiết xuất các hợp chất này từ lá khế.
Là quá trình loại bỏ nước ra khỏi nguyên liệu
Trước đây, điều kiện tối ưu hóa một quá trình thông qua việc loại loại bỏ nước bị ràng buộc bởi quá
được khảo sát bằng phương pháp xác định ảnh hưởng trình thăng hoa bằng quá trình giải hấp, khi nguyên

ISBN: 978-604-80-9122-4