Page 26 - Kỷ yếu hội thảo quốc tế: Ứng dụng công nghệ mới trong công trình xanh - lần thứ 9 (ATiGB 2024)

th
HỘI THẢO QUỐC TẾ ATiGB LẦN THỨ CHÍN - The 9 ATiGB 2024 17

tập trung vào khai thác không khí của phố phường Hà người Pháp tại Việt Nam như Hà Nội, Hải Phòng ở
Nội xưa, qua sự kết hợp của việc tái tạo đồ họa những Bắc Kỳ (Tonkin) hay Sài Gòn, Chợ Lớn ở Nam Kỳ
kiến trúc cổ và các nếp sinh hoạt của người xưa. (Cochinchina). Do đó, các tìm tòi về diện mạo của
đô thị Tourane chủ yếu dựa vào các nguồn tài liệu
nhiếp ảnh.
Hình ảnh của đô thị Tourane thời kỳ nhượng địa
Pháp vẫn còn là một giai đoạn với nhiều “góc khuất”.
Các tài liệu nhiếp ảnh cũ không đủ về chất và lượng
để có thể bao phủ toàn thành phố này. Về mặt không
gian, có những khu phố và con đường được xuất hiện
ở các bức ảnh cũ nhiều hơn các khu phố và con đường
khác. Tương tự, một số công trình kiến trúc được lưu
giữ hình ảnh nhiều hơn các công trình khác. Sự mất
cân bằng này đã tạo ra những “góc khuất” trong
không gian đô thị Tourane: những khu vực nhận được
ít sự quan tâm hơn trong quá khứ. Về mặt thời gian,
Nguồn: Nhóm 3D Hà Nội sự phân bố các bức ảnh được sử dụng để khám phá
Hình 7. Hình ảnh phục dựng 3D sinh hoạt đường phố lịch sử Tourane nhượng địa cũng không đồng đều. Số
của Hà Nội xưa lượng các bức ảnh càng cũ thì càng ít. Đặc biệt,
những bức ảnh chụp ở Tourane chỉ thực sự phong phú
từ những năm 1960, khi mà thành phố này đã không
còn là vùng đất nhượng địa của Pháp nữa. Nguyên
nhân của sự chênh lệch này bởi sự phổ biến của nhiếp
ảnh ở Đông Dương đương thời và điều kiện bảo quản
hay gìn giữ các bức ảnh cổ. Yếu tố này tiếp tục tạo ra
các “khoảng trống” trong việc quan sát quá trình phát
triển đô thị và kiến trúc của một đô thị như Tourane.
Thành phố này đã trải qua nhiều thay đổi trong
quá trình hình thành và phát triển đô thị. Ký ức về
Tourane cổ kính của những năm 1950 chỉ hiện hữu
rời rạc qua những bức ảnh hay đoạn phim ngắn. Vì lẽ
Nguồn: Nhóm 3D Hà Nội đó, không gian kiến trúc và đô thị của khu trung tâm
Hình 8. Hình ảnh phục dựng 3D Nhà hát Lớn Hà Nội nhượng địa này là đối tượng chính của nghiên cứu.
2.2. Các dự án tái tạo đồ họa các đô thị và làng Để hạn chế những “góc khuất” về mặt không gian và
quê cổ những “khoảng trống” về mặt thời gian như nêu trên
2.2.1. Dự án tái tạo đồ họa không gian kiến trúc trong nhận thức về diện mạo đô thị, việc chuyển đổi
đô thị Tourane (Đà Nẵng) giai đoạn Pháp thuộc các dữ liệu cũ của thành phố thành các dữ liệu đồ họa,
thông qua phần mềm máy tính là một lựa chọn.
Từ cuối thế kỷ XIX đến giữa thế kỷ XX, thành
phố Đà Nẵng của Việt Nam là một đô thị nhượng địa Nghiên cứu này sử dụng phương pháp “tái tạo đồ họa
của nước Pháp, với tên gọi là Tourane. Theo sau dụ không gian kiến trúc đô thị” để xây dựng lại diện mạo
Mậu Tý ngày 03/10/1888, Toàn quyền Đông Dương của Tourane vào cuối thời Pháp thuộc (1950). Qua đó,
những thông tin cũ về không gian đô thị Tourane
Piquet chiếu dụ này và sắc lệnh “tiền chế” ngày được tổng hợp và kết nối, từ đó tái dựng lại những
19/7/1888 của Tổng thống Pháp để ký nghị định ngày hình ảnh xưa về diện mạo của thành phố vào cuối thời
24/5/1889 ấn định tổ chức thành phố Tourane. Theo kỳ nhượng địa, dưới dạng đồ họa máy tính. Bằng cách
học giả Võ Văn Dật: “Mặc dù cơ cấu này còn được sử dụng các phần mềm đồ họa cơ bản (AutoCAD,
thay đổi nhiều lần về sau để phù hợp với sự phát triển SketchUp, Photoshop, v.v.), những hình ảnh đô thị cũ
địa phương, nhưng tựu trung, các nét căn bản vẫn giữ của Tourane được khôi phục và trình bày dưới dạng
nguyên” [9]. Quy hoạch của đô thị Tourane được hiện hình ảnh hai chiều (2D) và ba chiều (3D) (Hình 9).
thực hóa dựa theo các tiêu chuẩn và chức năng của Đây là phương pháp áp dụng các phần mềm đồ họa
một đô thị phương Tây. Khi tiếp cận các trung tâm 2D, 3D vào trong công việc phân tích sự hình thành
lưu trữ tại Việt Nam và các trung tâm lưu trữ thuộc và phát triển của các đô thị trong quá khứ. Nhờ đó,
địa tại Pháp, số lượng các tài liệu và hồ sơ gốc, kể cả không gian kiến trúc của Tourane cũ được khôi phục
dạng bản đồ hay các bản thiết kế của các dự án quy với các yếu tố kết cấu đô thị tương đối hoàn thiện và
hoạch và các công trình kiến trúc tại Tourane thời kỳ có thể được quan sát trực quan, qua các bản đồ phân
nhượng địa là cực kỳ hạn chế, nếu đem so sánh với tích và các hình ảnh phối cảnh.
những thành phố thuộc địa và nhượng địa khác của
ISBN: 978-604-80-9779-0